Giám tuyển: Nguyễn Anh Tuấn | Nghệ sĩ: Lê Brothers | Thời gian: 18/07/2021 - 15/08/2021

Giới thiệu

Người viết: Giám tuyển Nguyễn Anh Tuấn

Ảo ảnh là tên của dự án nghệ thuật mới nhất của Lê Ngọc Thanh và Lê Đức Hải, nghệ danh Lê Brothers, cặp nghệ sỹ song sinh gốc Quảng Bình sống và làm việc ở TP. Huế hơn 20 năm qua. Ảo ảnh không phải là một dự án đơn độc, mà là một trong những trạm thực nghiệm nghệ thuật do Lê Brothers thực hiện trong nhiều năm qua về các chủ đề lớn: bạo lực, lịch sử, sự kết nối và đặt chúng trong trường suy nghĩ tạo bởi những va đập liên tục của cuộc sống thực tại. Đây là chuỗi suy tư gần nhất này, thoạt đầu có tên gọi “nỗi buồn chiến tranh” nhưng nhanh chóng phát triển với hàm ý rộng hơn, hay tiếp cận ở chiều sâu, về nhìn nhận bạo lực xuyên các tầng lớp lịch sử và “bóc tách” - đặt chúng trong các khung cảnh đối thoại với vật chất và ý thức đương đại, và có khả năng chuyến biến sang nhiều ngôn ngữ nghệ thuật thị giác và đa phương tiện. 

Triển lãm trưng bày các tác phẩm hội họa và sáu chum gốm lớn, đánh dấu chặng dừng đầu tiên của một dự án dài hạn được khởi đầu từ cuối 2017 đến nay. Những bức tranh được xử lý bằng các thủ pháp sơn mài, nhưng không quá phụ thuộc vào kĩ thuật truyền thống mà kết hợp nhiều cách thức và vật liệu tự nhiên và công nghiệp để tạo nên hiệu quả thị giác cuối cùng. Dùng vải vẽ (toile) như một bề mặt phẳng và đặt các lớp hình thể được vẽ chồng lên một cách có chủ đích: lớp đầu là các hình thể vẽ lại theo khảo sát và kí ức từ các kiến trúc cổ ở Huế, hoa văn chạm khắc trên cửu đỉnh, những con thú và vật linh, vũ khí và đồ vật mang tính bạo lực, vật dụng nhà cửa đồ đạc hiện đại; tất cả được phủ lên bởi lớp thứ hai là chuỗi hoa văn liên miên của mây lửa, sóng nước, vẩy cá, chấn song hoặc những đường kỷ hà ảnh hưởng từ các trang trí chạm khắc trên kiến trúc, đồ vật cung đình được biến hóa theo sự tương tác với hình thể ở lớp thứ nhất. 

Sáu chum gốm là cách thể nghiệm khác của hội họa bề mặt phẳng lên vật thể ba chiều. Chum là một vật dụng phổ thông trong đời sống người dân miền Trung, dùng để chứa đựng mọi thứ trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày: nước, gạo, tương, cà, mắm muối – những đồ dùng cơ bản nhất và thiết yếu nhất đặc biệt trong thời chiến. Loạt chum này được Lê Brothers bắt đầu từ cuối 2018, là bước tiếp cận thứ hai của dự án chuyển thể hình ảnh lên các đồ vật, đặc biệt là những thứ gắn với đời sống ở trong các thẩm thấu lịch sử và văn hóa. Phương án này khám phá sự tương tác giữa ứng xử nghệ thuật trên đồ vật - hiện vật có tính lịch sử và bản sắc địa phương mà vẫn giữ sự nhất quán của ý tưởng. Ảo ảnh sẽ phủ lớp màn của nó lên nhiều đồ vật mang tính cô đọng khác trong các giai đoạn tiếp theo của dự án: giường, sập, tủ, mâm, phản, ghế… tạo ra tập hợp các đối thoại hình thể và cảm xúc xuyên qua quá khứ tới hiện tại nhằm mang đến ý vị thẩm mỹ khác biệt lồng trong hình hài cổ kính. 

Vượt qua khỏi khuôn khổ của những thực hành hạn chế theo loại hình như hội họa hay gốm bó buộc bởi các thao tác cơ học trên cơ sở vật chất, Ảo ảnh cho thấy một diễn trình về tư duy với những tranh cãi, ẩn ức, truy vấn, phản tư của hai cá nhân phản chiếu qua lại lẫn nhau, và nghệ thuật là kết quả cuối cùng. Tính liên tục của ý tưởng được phát triển theo cách đối chọi tương hỗ của biện luận theo cách thức riêng biệt của Lê Brothers, không chỉ dừng lại ở loạt sáng tác này, mà còn đem đến những khả thể chuyển tiếp sang nhiều cách thức thể hiện khác cả ở vật chất và ý niệm, để tạo ra những tổ hợp nhiều tầng lớp hơn về khung cảnh và ánh sáng, bạo lực và thịnh thế, ý niệm lẩn khuất và hình hài mờ nhạt, quá khứ phù hoa và thực tại điêu tàn.

Xem Catalogue Triển lãm